Het was april 2014, een kleine schaapskudde stond buiten op de tuintafel te rusten bij een vaas pinksterbloemen en een potje kruiden. Zojuist gewikkeld, ter ere van de lente. Het is ieder jaar weer leuk om wat schapen te wikkelen van losse plukken wol. Ze versieren de paastafel, verhuizen wel eens naar een andere tafel, spelen soms met de kat en halen vaak hun rol van schaap onder de kerstboom niet eens, dan maak ik weer nieuwe. Het is een oeroude techniek, dat wikkelen, en na geduldig oefenen niet moeilijk. Een wonder bijna, om met slechts één hulpmiddel (een pijpenrager) en een pluk wol een echt schaap te kunnen maken!

Om te goed te leren zwemmen moet je het ooit durven: in het diepe springen en hopen dat alles wat je eerder leerde in het pierenbad genoeg was om het te redden in dat diepe. Springen in het diepe is eng in het begin, doodeng zelfs. Je hebt technieken nodig, die je kunt gebruiken waar nodig  maar ook kunt loslaten waar je dat wilt. Op ervaring en de beheersing van je technieken kun je vertrouwen, ze geven je kracht en drijfvermogen.  Als je werkt met wol, zijde of ander textiel is dat niet anders.

Mij spreekt het leren werken vanuit het ambacht, het leren van de basisvaardigheden van een vak, erg aan. Juist de kennismaking met de begingedachte, zoals bijvoorbeeld: hoe maak je een draad? Wat is daarvoor nodig? Wat kun je daarna met een draad weer maken en welke technieken heb je daarvoor? laat zien hoe enorm creatief de mens in de ver voorbije geschiedenis is geweest. Ergens in de Steentijd heeft een kleine revolutie plaatsgevonden, toen men ontdekte dat niet de bast van een boom of het vel van een dier, maar een gedraaide vezel van die bast of de vacht het begin van kleding en gebruikstextiel kon zijn. En dat het simpele draaien van die vezel hem sterk maakte en soepel. Het wikkelen van wol is de stap vóór het draaien van de vezel. Nog meer basic. Meer basic kan haast niet: een pluk, ter dikte van de pluk die je naar je spinnewiel zou voeren, maar dan niet draaien, nee, de vezels die zo geschikt zijn om zich te hechten aan elkaar ook de kans geven dat te doen. In een vorm, zoals jij het wilt. Die van een schaap bijvoorbeeld.

Iets werkelijk moois maken kan denk ik niet zonder de fase van het ambacht doorgemaakt te hebben. Misschien een enkele toevalstreffer of geluksvogel daargelaten, de meeste kunstenaars maken hun mooiste werk na jaren oefenen en uitproberen. En ja, soms ook na het juist weer loslaten van een deel van het geleerde om met een optelsom van techniek en loslaten tot iets bijzonders te komen. Die weg van leerling naar meester is boeiend, vanaf de eerste stap die je zet. In een cursus of workshop kan iemand die meer weet of beheerst je verder helpen op je weg. Je technieken leren, vaardigheden helpen oefenen en kennis bijbrengen. Bij het beginpunt, of onderweg.

Mijn eerste stap op het pad van werken met losse vezels was het leren wikkelen van schapen. Ik leerde het samen met een aantal andere vrouwen aan een keukentafel in Zuidlaren, waar Hilde Timmer lesgaf in het maken van zonnekindpoppen. Het leren wikkelen van een schaap, of een kabouter, was een tussendoortje. En niet eens zo’n gemakkelijk tussendoortje, één waar je in het begin flink mee in gevecht raakte. Toch, met oefenen, een goede uitleg en geduld, kwamen er schapen. En kabouters. Eenmaal geleerd, vergeet je het niet meer. Je vingers doen het weer, ze hebben hun eigen herinnering, ook na jaren van ander werk herkennen ze onmiddellijk het gevoel van zachte wol, rustig en stevig aanvoeren, denken aan de vorm die je maken wilt. ‘Een schaap is een langzaam en bescheiden beest, doe dit rustig, neem er de tijd voor, het past bij je materiaal, ‘ zei toen de juf. Dat geldt nog steeds. Wat het schaap je geeft, via de wol, is wat rust in een hectische wereld. Die rust komt niet altijd direct, soms moet je ervoor vechten. Met de wol, lijkt het dan.

Ga je weer cursussen geven, Agnes? Nu je geen vaste baan hebt? Het wordt me regelmatig gevraagd. Er is zoveel aanbod, denk ik dan. Zoveel fantastische workshops in binnen- en buitenland, op hoog niveau. Nee, zo niet, denk ik dan. Nu past me de studie goed, het maken van een enkele opdracht, het stukjes schrijven, het werken voor het Franse familiehuis en modderen in de moestuin hier.  Maar misschien, wat denken jullie, dat schaap? Heb je zin om te leren wikkelen, het gevecht aan te gaan met de pluk wol en rust te vinden in het leren van deze eenvoudige techniek?  Lijkt het je wat om te beginnen met de basis, de pluk en de vezel te leren kennen? Zoek dan een paar anderen, man of vrouw, jong of oud. En een keukentafel. Mij uitnodigen is dan niet moeilijk. Toch?